Δελτίο καιρού για Δευτέρα 21/10

Η υπερθέρμανση του πλανήτη απειλεί την παγκόσμια οικονομία και το βιοτικό επίπεδο των πολιτών, ενώ το παράθυρο ευκαιρίας για συγκράτηση της κλιματικής αλλαγής σε διαχειρίσιμα επίπεδα ετοιμάζεται να κλείσει. Η δραματική προειδοποίηση έρχεται από το ΔΝΤ στην έκθεση «Δημοσιονομικό παρατηρητήριο» (Fiscal Monitor), με τους ειδικούς του Ταμείου να υπογραμμίζουν ότι η δημοσιονομική πολιτική έχει σημαντικότατο ρόλο να διαδραματίσει.

Όπως αναφέρει το Ταμείο απαιτείται άμεση και αποφασιστική δράση, αφού η άνοδος της στάθμης των υδάτων, οι πλημμύρες, τα ακραία καιρικά φαινόμενα και οι επισιτιστικές κρίσεις που αυτά φέρνουν επηρεάζουν ολοένα και μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη.

Η έως τώρα δράση κρίνεται ανεπαρκής. «Η Συμφωνία του Παρισιού κινείται στη σωστή κατεύθυνση, αλλά οι δεσμεύσεις των χωρών αποτυγχάνουν να ανταποκριθούν στις ανάγκες.... Επιπλέον παραμένει αβέβαιο το κατά πόσο οι χώρες μειώνουν τις εκπομπές αερίων, στο βαθμό που συμφωνήθηκε» αναφέρει η έκθεση και προειδοποιεί ότι όσο περισσότερο καθυστερεί η δράση τόσο πιο δεινές θα είναι οι επιπτώσεις και τόσο υψηλότερο το κόστος της σταθεροποίησης.

Ένα καλυτερο μέλλον είναι εφικτό, λέει το ΔΝΤ, που σημειώνει ότι η τεχνολογία και τα μέτρα πολιτικής για τη μετάβαση σε μία οικονομία καθαρής ενέργειας υπάρχουν. Αυτές θα μπορούσαν μάλιστα να δώσουν ώθηση τόσο στην ανάπτυξη όσο και στην απασχόληση.

Φόρος άνθρακα η πιο αποτελεσματική λύση

Το ΔΝΤ υποστηρίζει ότι από τις στρατηγικές που έχουν δοκιμαστεί, η επιβολή φόρου άνθρακα (σε διυλιστήρια, ορυχεία κτλ) φαίνεται να είναι η πιο ισχυρή και αποτελεσματική. Και τούτο γιατί επιτρέπει στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις να βρίσκουν φθηνότερου κόστους τρόπους να περιορίσουν τη χρήση ενέργειας και να στραφούν σε πιο καθαρές εναλλακτικές.

Αναγνωρίζει πάντως ότι το βάρος είναι μεγαλύτερο για την κατανάλωση των νοικοκυριών χαμηλότερων εισοδημάτων σε χώρες όπως οι ΗΠΑ και η Κίνα, αλλά ισότιμο ή και ελαφρώς χαμηλότερο σε άλλες (Καναδάς, Ινδία).

Για να περιοριστεί η αύξηση της θερμοκρασίας στους 2 βαθμούς απαιτούνται φιλόδοξα μέτρα, όπως ένας άμεσος παγκόσμιος φόρος άνθρακας, που θα φτάσει στα 75 δολάρια ανά τόνο C02 το 2030. Σε ένα τέτοιο σενάριο μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια οι τιμές ηλεκτρικού ρεύματος θα αυξηθούν κατά μέσο όρο 45% αθροιστικά και οι τιμές της βενζίνης κατά 15% σε σύγκριση με το σενάριο, στο οποίο δεν θα υπάρξει δράση.

Τα έσοδα από έναν τέτοιο φόρο (1,5% του ΑΕΠ το 2030 κατά μέσο όρο για τις χώρες του G20) θα μπορούσαν να διανεμηθούν κατά τρόπο, που να στηριχθούν οι πιο ευάλωτες ομάδες, για τη στήριξη ορισμένων κλάδων και των εργαζομένων τους που πλήττονται δυσανάλογα πολύ, τη μείωση άλλων φόρων και τις επενδύσεις σε υποδομές καθαρής ενέργειας.

Σύμφωνα με το δίκτυο αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών οι υψηλότερες μέγιστες θερμοκρασίες της Παρασκευής 18 Οκτωβρίου 2019 καταγράφηκαν στη Λίνδο (28.2), στην Κωπαΐδα (27.6), στη Λάρισα (27.6), στο Λουτράκι (27.4) και στην Αργυρούπολη Δράμας (27.3).

Η κακή ποιότητα του αέρα δεν κάνει κακό μόνο στην υγεία (παθήσεις πνευμόνων, καρδιοπάθειες, εγκεφαλικά, καρκίνοι κ.ά.), αλλά μπορεί να κάνει τους ανθρώπους πιο επιθετικούς και συνδέεται με αύξηση της εγκληματικής βίας, σύμφωνα με μία νέα αμερικανική επιστημονική μελέτη.

Οι ερευνητές του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Κολοράντο, με επικεφαλής τον επίκουρο καθηγητή Τζέσε Μπούρκχαρντ, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιβαλλοντικό περιοδικό «Environmental Economics & Management», συσχέτισαν στοιχεία του FBI για την εγκληματικότητα με στοιχεία για τα επίπεδα ρύπανσης του αέρα (συγκεντρώσεις μικροσκοπικών σωματιδίων ΡΜ2,5 και όζοντος).

Διαπιστώθηκε ότι μία ημερήσια αύξηση των σωματιδίων κατά δέκα μικρογραμμάρια ανά κυβικό μετρο αέρα σχετιζόταν με μία αύξηση κατά 1,4% των βίαιων εγκλημάτων, όπως οι σωματικές επιθέσεις. Επίσης, μία ημερήσια αύξηση κατά 0,01 μέρη ανά δισεκατομμύριο (ppb) στο όζον κοντά στο έδαφος σχετιζόταν με μία αύξηση κατά σχεδόν 1% των περιστατικών βίαιης εγκληματικότητας και ειδικότερα κατά 1,15% των βίαιων επιθέσεων.

«Όταν εκτίθεσαι σε περισσότερη ρύπανση γίνεσαι οριακά πιο επιθετικός, όχι κατ' ανάγκη σωματικά, αλλά μπορεί να επιτεθείς σε κάποιον λεκτικά, ενώ καταστάσεις που αλλιώς δεν θα είχαν κλιμακωθεί, ξεφεύγουν από τον έλεγχο», δήλωσε η ερευνήτρια Τζουντ Μπέιχαμ.

Η μελέτη δεν υπεισήλθε στους πιθανούς μηχανισμούς που συνδέουν τη ρύπανση με την επιθετικότητα, απλώς διαπίστωσε μία συσχέτιση. Μία άλλη μελέτη, με επικεφαλής τον Τζέσε Μπέρμαν του Πανεπιστημίου της Μινεσότα, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό επιδημιολογίας «Epidemiology», κατέληξε πάντως σε παρόμοια συμπεράσματα.